Τα 5 μεγαλύτερα εμπόδια για τα περισσότερα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης από εδώ και πέρα
cgad
Fri, 11/07/2025 – 09:51
Νομίζω σχεδόν όλοι συμφωνούν πως η κυβέρνηση αυτή έχει προσπαθήσει να υλοποιήσει πολλά προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, ενώ ανακοινώνει τακτικά και νέα μέτρα στην ίδια κατεύθυνση. Όμως πίσω από τις ωραίες ανακοινώσεις και τις υπέροχες προθέσεις, κρύβεται μία πραγματικότητα:
- Τις περισσότερες φορές τα πολυδιαφημισμένα αυτά προγράμματα υποαποδίδουν (οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα).
- Υπάρχουν και περιπτώσεις που… «περνάνε και δεν ακουμπάνε».
Έλα να δούμε μαζί πέντε από τους λόγους που κάνουν τους πολίτες σκεπτικούς στο θέμα αυτό.
1. Σύγκρουση νοοτροπίας δημοσίου και διαδικασιών με την πραγματικότητα του ιδιωτικού τομέα
Τα περισσότερα (αν όχι όλα) τα προγράμματα αυτά δείχνουν να σχεδιάζονται σε μόνιμη βάση από ανθρώπους καλοπροαίρετους, που όμως φαίνεται να έχουν κάποια βασικά εμπόδια μπροστά τους:
- Πρέπει να ακολουθήσουν τις Ευρωπαϊκές νόρμες και οδηγίες, όταν μιλάμε για Ευρωπαϊκά χρήματα.
- Έχουν υποχρέωση να ακολουθήσουν την Ελληνική νομοθεσία, που συχνά αυτό από μόνο του δείχνει «περπάτημα σε ναρκοπέδιο» για κάποιον δημόσιο λειτουργό.
- Δεν είναι εύκολο να κατανοήσουν τον ιδιωτικό τομέα και τον τρόπο που αυτός κινείται (ειδικά όταν δεν καλούν τους εκπροσώπους του σε διάλογο).
- Δεν αναζητούν λύσεις και «ευελιξία» για να «συνταιριάξουν» όλα αυτά.
Προσέθεσε τα παραπάνω και σκέψου π.χ. τις συναντήσεις που δεν γίνονται με γνώστες της αγοράς, όπως ο κ. Στασινός του ΤΕΕ, ο κ. Παραδιάς της ΠΟΜΙΔΑ, ο κ. Ποταμιάνος των μεσιτών Αττικής κ.λπ. Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγεις; Πως μάλλον απουσιάζει η γνώση της «πεζής πραγματικότητας» και η επεξήγηση για το πώς θα λειτουργήσει στην πράξη ένα μέτρο. Έτσι καταλήγεις να παρουσιάζεις προγράμματα και να ανακοινώνεις διαθέσιμα εκατομμύρια ευρώ, που τελικά λίγοι πολίτες θα τολμήσουν να τα πλησιάσουν.
– «Και τι να κάνουμε, Ηλία; Να μην ακολουθήσουμε τη νομοθεσία και να παρανομήσουμε, για να βολεύει τον ιδιωτικό τομέα και μετά να πάμε κατηγορούμενοι για παράβαση καθήκοντος και διασπάθιση δημοσίου χρήματος;», μου έχει απαντήσει σε σχετική συζήτηση ένας αρμόδιος παράγοντας υπουργείου.
Όχι, οι νόμοι πρέπει να τηρούνται, όμως δυστυχώς λείπει η ευελιξία, που μάλλον υπάρχει σε άλλες χώρες, για αυτό και καταφέρνουν να απορροφήσουν περισσότερους πόρους από εμάς για τέτοιες δράσεις.
2. Συχνά συμφέρουν τα «μαύρα» περισσότερο από τα «άσπρα»
Πολύς κόσμος το συζητάει στο «κατ’ ιδίαν», χωρίς να γίνεται μεγάλη κουβέντα για το θέμα στον δημόσιο λόγο:
- Αν καταφέρεις να βρεις μάστορα για την ανακαίνισή σου…
- Αν του πεις ότι θέλεις τιμολόγιο κ.λπ., συνήθως η τιμή του θα αυξηθεί +50%, ή και πολύ παραπάνω
- Αυτά τα χρήματα θα σου ζητήσει να τα πληρώσεις «τώρα» και μετά «θα έχεις να παίρνεις» όταν πληρώσει το κράτος = δηλαδή θα πρέπει να πληρώσεις σήμερα και να ελπίσεις πως όταν πληρωθεί ο τεχνίτης μέσω του προγράμματος, θα σου δώσει πίσω τα χρήματά σου…
- Όλα αυτά στην Ελλάδα, χωρίς δυνατότητα να γίνει κάτι εγγράφως… θα πρέπει να αρκεστείς στον… «λόγο τιμής».
Σε άλλα προγράμματα κ.λπ. οι όροι προβλέπουν να δοθεί επιδότηση ως ποσοστό συγκεκριμένων δαπανών, που με τα τιμολόγια έγιναν πολύ ακριβές, και σε άλλα προγράμματα δίνονται φοροαπαλλαγές, με κριτήρια που ανακοινώνονται την τελευταία στιγμή (για να κοπούν οι περισσότεροι).
Ως συνέπεια αυτών, πολλοί ιδιοκτήτες λένε είτε «καλύτερα «μαύρα», θα μου βγει πιο φθηνά», είτε «δεν θέλω να μπλέξω».
ΥΓ. Νομίζω πως οι τράπεζες όταν πληρώνουν για πρόοδο εργασιών το κάνουν πιστοποιώντας ότι έγιναν οι εργασίες, όχι ζητώντας τιμολόγιο για κάθε εργασία που βλέπουν. Επειδή οι τράπεζες ξέρουν…
3. Το κράτος δίνει δικαιώματα και συχνά είναι αφερέγγυο στις υποχρεώσεις του
Αν ένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης «ανοίξει γραμμές» και ζητήσει από τον κόσμο να επικοινωνήσει μαζί του και να του περιγράψει υποθέσεις όπου ο Χ κρατικός φορέας δεν πλήρωσε στην ώρα του την Ψ επιδότηση που σχετίζεται με ενεργειακή αναβάθμιση, νομίζω πως γρήγορα θα έχει 1.000+ καταγγελίες.
Όλα αυτά και πολλά ακόμη έχουν κάνει αρκετούς ανθρώπους επιφυλακτικούς, ακόμη και όταν διαβάζουν για επιδοτήσεις π.χ. 60%-80%. Χιλιάδες συμπολίτες μας διηγούνται σε γνωστούς και φίλους τους ιστορίες τρέλας, γραφειοκρατίας και προβλημάτων…
Όλοι αυτοί φοβούνται τα νέα προγράμματα, ό,τι και αν περιλαμβάνουν αυτά. Και συνήθως η πλειοψηφία τους ανήκει στους σοβαρότερους της κοινωνίας…
4. Οι μηχανικοί έχουν κουραστεί και συχνά δεν θέλουν καν να αναλαμβάνουν τέτοια έργα
Βγαίνει ένα πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης. Τι κάνουν οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι;
- Πάνε στον μηχανικό τους, για να τους ενημερώσει.
- Του ζητάνε να αναλάβει τα πάντα για το θέμα.
- Συνήθως οι ίδιοι «δεν είναι τόσο τυπικοί με τα χαρτιά» και ο μηχανικός τους κυνηγάει για να τα κάνουν σωστά κ.λπ.
- Στο τέλος αυτός πληρώνεται από το πρόγραμμα (μάλλον με καθυστέρηση) με ένα ποσό που η πλειονότητα των μηχανικών θεωρεί πλέον «όχι αρκετό».
Αποτέλεσμα: Πολλοί μηχανικοί δεν θέλουν να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν τέτοια θέματα! Το κάνουν κατ’ εξαίρεση για πελάτες που έχουν μαζί τους και άλλες δουλειές, όμως αποφεύγουν κάποιον που θέλει μόνο ενεργειακή αναβάθμιση!
Άλλωστε τώρα τα χρόνια είναι καλά για σχεδόν όλους τους κλάδους και αν δεν έχει δουλειά ένας μηχανικός στην Ελλάδα του σήμερα, αυτό σημαίνει πως είτε έχει κάποιο πρόβλημα, είτε δεν θέλει να δουλέψει.
Πάντως αυτός που θέλει να καταθέσει αίτηση για το πρόγραμμα δεν θα βρει πλέον πολλούς καλούς συνεργάτες, όπως στο παρελθόν, την ώρα που..
5. Όλα «απλουστεύονται» και όλα μοιάζουν να γίνονται όλο και πιο περίπλοκα κάθε χρόνο που περνά…
Οι ανακοινώσεις για την απλούστευση των διαδικασιών διαδέχονται η μία την άλλη, όμως στην πράξη οι συμμετέχοντες σε τέτοια προγράμματα συνήθως διαμαρτύρονται για αυξημένο βαθμό πολυπλοκότητας, δυσκολίες και έλλειψη «ευελιξίας» από πλευράς αρχών. Σου εξήγησα γιατί συμβαίνει αυτό ως ένα σημείο, όμως στην πράξη αν κάτι θεωρείται δύσκολο, πολλοί θα το αφήσουν στην άκρη…
– «Ηλία, για κάποια προγράμματα έχουν ανακοινωθεί εξαιρετικά αποτελέσματα», μπορεί να σκεφθείς. Αλήθεια είναι, για κάποια προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης όντως ανακοινώθηκαν τέτοια στοιχεία. Για πολλά άλλα όμως ανακοινώθηκαν ή «έγινε παράλειψη και δεν ανακοινώθηκαν» απογοητευτικά νούμερα.
Αυτές οι γραμμές γράφονται για να έχουμε υπόψη μας τι μας περιμένει από εδώ και πέρα και να σκεφτόμαστε ως πολίτες «πίσω από τα ωραία λόγια» των διάφορων ανακοινώσεων.
Φυσικά για το θέμα θα μπορούσαμε να συζητήσουμε πολλά ακόμη, άλλωστε έχω ετοιμάσει ολόκληρο κεφάλαιο στο νέο βιβλίο που έγραψα με τον κ. Στράτο Παραδιά, το «Αγοράζω Σπίτι».
Νομίζω όμως πως σου έδωσα εδώ την κεντρική ιδέα και «τροφή για σκέψη».
Εσύ τι γνώμη έχεις;
*Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διοικεί τον όμιλο εταιρειών MORE, είναι επενδυτής, αναλυτής και σύμβουλος. Στις 16 και 17 Ιανουαρίου οργανώνει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την τρίτη του μεγάλη εκδήλωση με τίτλο «Ελλάδα 2026. Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις».
Τον Νοέμβριο θα κυκλοφορήσει το βιβλίο «Αγοράζω Σπίτι» από τις εκδόσεις Καστανιώτη, που προλογίζει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας.
ilias@iliaspapageorgiadis.com