Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μια λύση για το ελβετικό φράγκο;
mbaliousi
Mon, 08/25/2025 – 07:00
Είναι κοινός τόπος ότι ο δανεισμός σε νόμισμα Ελβετικού Φράγκου στην Ελλάδα έχει λάβει διαστάσεις κοινωνικού προβλήματος – και για να είμαστε ειλικρινείς και στην υπόλοιπη Ευρώπη, σε κάποιο βαθμό, όπως θα αναφερθεί αμέσως παρακάτω – με δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας να βρίσκονται ακόμη και σήμερα εγκλωβισμένοι και χρεωμένοι – και δη πλασματικά – δυνάμει της βίαιης ανατροπής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ κι ελβετικού φράγκου, αρχικά κατά το έτος 2010 και κατόπιν το 2015.
Εδώ και αρκετά χρόνια σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε επιμέρους χώρες εξευρίσκονται λύσεις, είτε από τις κυβερνήσεις είτε από τα δικαστήρια και τη νομολογία τους, με αποτέλεσμα επί σειρά ετών να είναι πάγιο αίτημα των συλλόγων δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο να εξευρεθεί και στην Ελλάδα μία οριζόντια λύση για όλους τους δανειολήπτες που θα εξισορροπήσει τη ζημία που υπέστησαν και θα καταστήσει εκ νέου βιώσιμες και δυνάμενες να αποπληρωθούν τις οφειλές σε ελβετικό φράγκο. Κάτι τέτοιο μέχρι πρότινος η ελληνική νομολογία αρνήθηκε κατηγορηματικά να το πράξει, με αποφάσεις του Αρείου Πάγου να λαμβάνουν σαφή θέση κατά των δανειοληπτών, ενώ την ίδια έλλειψη πρωτοβουλίας, αν όχι απροθυμία, επέδειξαν και οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας (τουλάχιστον).
Ήδη το τέλος του προηγούμενου έτους, όμως, ανακοινώθηκε από κυβερνητικούς κύκλους ότι αναζητούνταν – επιτέλους! – μία πραγματική, οριζόντια (δηλαδή που θα αφορά όλους τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο) λύση, με το Υπουργείο Οικονομικών να φέρεται εν μέσω διαρκών διαβουλεύσεων με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ήτοι τις Τράπεζες, τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (servicers) και τα επενδυτικά κεφάλαια (funds) που οι δεύτερες εταιρείες εκπροσωπούν, καθώς και την Τράπεζα της Ελλάδος κι ακόμη και την Ε.Κ.Τ.· συγκεκριμένα, φέρεται να αναζητείται μία «χρυσή τομή», η οποία όχι μόνον θα ελαφρύνει τους δανειολήπτες αλλά επιπλέον δεν θα απομειώσει σημαντικά τα προσδοκώμενα κέρδη των πιστωτών, ιδίως όσων απέκτησαν χαρτοφυλάκια απαιτήσεων σε ελβετικό φράγκο μέσω τιτλοποίησης (τα επενδυτικά κεφάλαια – funds – του εξωτερικού). Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι τιτλοποιημένες και ήδη μεταβιβασθείσες απαιτήσεις αυτές φέρουν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, μέσω των μνημονιακής εμπνεύσεως νόμων «Ηρακλής», ώστε μία τέτοιου είδους οριζόντια και συνολική λύση να θέτει σε κίνδυνο την ικανοποίηση των πιστωτών (funds), αφού η προοπτική σημαντικών διαγραφών φαίνεται πως θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την ενεργοποίηση των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου – το οποίο το Υπουργείο δεν φαίνεται διατεθειμένο να επιτρέψει. Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί ότι τα «τρέχοντα» δάνεια σε ελβετικό φράγκο ανέρχονται σήμερα αθροιστικά σε ποσό περί τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, με το 1,5 δισεκατομμύριο να βρίσκεται σε τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια.
Έτσι, οι αρχικές διαρροές έκαναν λόγο για αδιέξοδο και επέτειναν την αγωνία των δανειοληπτών, καθώς δεν φαινόταν να υπάρχει κάποια εξέλιξη προς κάποια λύση αποδεκτή από τους πιστωτές, που προ πάντων επιθυμούν να διασφαλίσουν τη (μέγιστη δυνατή) κερδοφορία τους. Η πεσιμιστική αυτή προοπτική ανατράπηκε, φαινομενικά, στις αρχές του τρέχοντος μήνα Ιουλίου, οπότε το Υπουργείο Οικονομικών, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, ανακοίνωσε ότι βρίσκεται πιο κοντά παρά ποτέ σε μία οριστική και οριζόντια διευθέτηση των δανείων σε ελβετικό φράγκο, τουλάχιστον αρκετά κοντά ώστε να «επιτρέπεται» η διαρροή των «πρωτόλειων» της προτεινόμενης λύσης.
Ειδικότερα:
Το επικείμενο νομοσχέδιο – πιθανώς – θα περιλαμβάνει κάποια πλατφόρμα παρεμφερή με αυτή του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών, στην οποία εθελοντικά θα προσφεύγουν οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο και θα έχουν τη δυνατότητα, μετατρέποντας το νόμισμα του δανείου τους οριστικά σε ευρώ, όπου:
α. για νοικοκυριά τα οποία διαθέτουν ακίνητη περιουσία η οποία δεν θα υπερβαίνει το ποσό των εκατόν ογδόντα πέντε χιλιάδων (185.000) ευρώ και το εισόδημά τους δεν θα υπερβαίνει το ποσό των είκοσι δύο χιλιάδων (22.000) ευρώ, θα προβλέπεται διαγραφή 25% και ρύθμιση του υπολοίπου με σταθερό επιτόκιο 2,3%.
β. για νοικοκυριά τα οποία διαθέτουν ακίνητη περιουσία η οποία δεν θα υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων τριάντα χιλιάδων (230.000) ευρώ και το εισόδημά τους δεν θα υπερβαίνει το ποσό των είκοσι επτά χιλιάδων πεντακοσίων (27.500) ευρώ, θα προβλέπεται διαγραφή 20% και ρύθμιση του υπολοίπου με σταθερό επιτόκιο 2,5%.
γ. για νοικοκυριά τα οποία διαθέτουν ακίνητη περιουσία η οποία δεν θα υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων εβδομήντα επτά χιλιάδων πεντακοσίων (277.500) ευρώ και το εισόδημά τους δεν θα υπερβαίνει το ποσό των τριάντα τριών χιλιάδων (33.500) ευρώ, θα προβλέπεται διαγραφή 15% και ρύθμιση του υπολοίπου με σταθερό επιτόκιο 2,7%.
δ. για νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία και ετήσιο εισόδημα που υπερβαίνει τα ως άνω ποσά, θα προβλέπεται διαγραφή 10% και σταθερό επιτόκιο 2,9%.
Φυσικά, οι ανακοινώσεις αυτές συνοδεύτηκαν με ρητές επιφυλάξεις ως προς την τελική μορφή του νομοσχεδίου, η οποία μέχρι και την ώρα της σύνταξης του παρόντος δεν έχει παρουσιαστεί ακόμη στο ευρύ κοινό, πολλώ δε μάλλον είναι άγνωστη και αβέβαιη η οριστική μορφή που θα λάβει το όποιο νομοσχέδιο κατά και μετά την ψήφισή του. Παρά ταύτα, λεκτέο ότι οι πρώτες αντιδράσεις προς την ως άνω προτεινόμενη μορφή του νομοσχεδίου, τόσο από τους δανειολήπτες όσο και από το νομικό κόσμο ήταν, ελλείψει κοσμιότερης έκφρασης, «χλιαρή», αφ’ ενός διαπιστώνοντας εξαιρετικά περιορισμένες προοπτικές ελάφρυνσης για τους δανειολήπτες, ιδίως εν συγκρίσει με την πλασματική διόγκωση των οφειλών των δανειοληπτών στην πορεία των ετών, κι αφ’ ετέρου αποδίδοντας αυτήν την όχι ιδιαίτερα ευνοϊκή μεταχείριση των οφειλετών στην ιδιαίτερη μέριμνα και ενδιαφέρον των κυβερνώντων στα συμφέροντα των πιστωτών και την ικανοποίηση αυτών. Παράλληλα, η έντονη φημολογία για πιθανή αντίστροφη ανατροπή της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεσοπρόθεσμα, αυτή τη φορά λειτουργούσας εν τοις πράγμασι υπέρ των δανειοληπτών, δημιουργεί (καχ)υποψία για την προετοιμασία μίας νέας «αδικίας» για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, οι οποίοι, έχοντας μετατρέψει τα δάνειά τους σε ευρώ ήδη, δεν θα μπορούσαν να ευνοηθούν από μία υπέρ τους μελλοντική ανατροπή. Παρά ταύτα, θα πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι αυτή η φημολογία δεν επιβεβαιώνεται με κανέναν τρόπο από καμία επίσημη πηγή.
Σημειωτέον ότι, ακολούθως προς τις πιο πρόσφατες εξελίξεις, η αισιοδοξία του Υπουργείου Οικονομικών φαίνεται να μετριάζεται, αφού διαρροές κάνουν λόγο για «μετάθεση» της παρουσίασης του νομοσχεδίου στο μέλλον, σε κάποιο χρόνο σίγουρα μετά το καλοκαίρι, λόγω «φόβων» ακριβώς για τις επιπτώσεις της πλατφόρμας στις τιτλοποιημένες απαιτήσεις με τη μείωση των εσόδων που πρακτικά εισηγείται και του συνεπαγόμενου κινδύνου ενεργοποίησης των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου. Μάλιστα, φέρεται να γίνεται λόγος και για εφαρμογή των «ευνοϊκών» προβλέψεων μόνο σε ευάλωτους δανειολήπτες, αφήνοντας τους μέχρι σήμερα συνεπείς δανειολήπτες ακόμη και εκτός ρύθμισης – χωρίς αυτό να επιβεβαιώνεται ως κάτι πέρα από φήμη. Και όλα αυτά, σε μία περίοδο όπου οι εμπορικές αξίες των ακινήτων είναι στα ύψη, με αποτέλεσμα οι πιστωτές να διαθέτουν σε μεγάλο βαθμό εξασφαλίσεις που θα τους επέτρεπαν να ικανοποιηθούν για σημαντικά ποσά και να είναι εύλογο να δείχνουν απροθυμία για οποιαδήποτε ανατροπή αυτής της συνθήκης.
Προφανώς, εκκρεμεί προς το παρόν τόσο η γνώση της τελικής μορφής της προτεινόμενης λύσης, όσο και η τελική κριτική μας όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν. Ομολογουμένως οι προσδοκίες των οφειλετών παραμένουν χαμηλές, ελπίζεται τουλάχιστον ότι ακόμη κι αυτές δεν θα διαψευστούν.
* Η Άνθια Χρ. Κορέλα είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω